Το ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να μεταρρυθμιστεί για να είναι βιώσιμο. Για να υπάρχουν συντάξεις.
Συμφωνήθηκε η χώρα πρέπει να μειώσει την δαπάνη του ασφαλιστικού συστήματος κατά 1 μονάδα του ΑΕΠ της. Το ΔΝΤ πίεζε για μεγαλύτερη μείωση για την βιωσιμότητα του συστήματος.
Το ποσό αυτό υπολογίζεται περίπου στο 1.8 δισ. ετησίως. Θα καλυφθεί μερικώς με την αύξηση της εργοδοτικής εισφοράς κατά 1% περίπου στις επικουρικές συντάξεις και 0.5% από πλευράς των εργαζομένων.
Το συνταξιοδοτικό σύστημα είναι αναδιανεμητικό και θα πληρώσουμε αναγκαστικά την βιωσιμότητα του. Το θέμα είναι να μετέχουμε δίκαια και αναλογικά στο πλαίσιο της διαδοχής των γενεών.
Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε συνταξιοδοτική δαπάνη με ποσοστό 17,5% του ΑΕΠ. Την ίδια στιγμή στην ΕΕ-28 το ποσοστό αυτό βρίσκεται περίπου στο 11,5%. Αν αυτό συνεχιστεί θα οδηγηθούμε σε συνολική κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος.
H βιωσιμότητα ενός ασφαλιστικού συστήματος σύμφωνα με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα βασίζεται σε μια αναλογία 3 εργαζομένων προς 1 ασφαλισμένο. Σήμερα, δυστυχώς, η Ελλάδα κινείται στην αναλογία 1.3 περίπου προς 1 λόγω της μεγάλης και μακροχρόνιας ανεργίας.
Συνετέλεσε βέβαια και η καταστροφική πολιτική δημιουργίας 50αρηδων ασφαλισμένων με πρόωρες συντάξεις που υποστηρίχτηκε με πάθος για την διατήρηση του φαύλου πελατειακού κράτους, από τις απώλειες του PSI και των τοξικών ομολόγων στα αποθεματικά των ταμείων.
Όσον αφορά τα νούμερα. Η μέση σύνταξη το 2010 ήταν 1.480 ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2015 όταν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ παρέδωσαν την εξουσία, η μέση σύνταξη είχε φτάσει τα 863 ευρώ. Η μεσοσταθμική μείωση έφτασε, δηλαδή, περίπου το 41%.
Μια ενδεικτική εικόνα για το πόσο έπεσαν οι συντάξεις από το 2010 στο 2013 είναι η εξής:
- Από 2.300 ευρώ σε 1.648 ευρώ [-28%],
- Από 2.000 ευρώ σε 1.425 ευρώ [-28%],
- Από 1.500 ευρώ σε 1.288 ευρώ [-14%],
- Από 1.200 ευρώ σε 1.000 ευρώ [-16%].
Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση σήμερα έχει στόχο να αποφευχθούν νέες οριζόντιες περικοπές στις συντάξεις τα επόμενα χρόνια. Το κράτος εγγυάται το σύνολο των καταβαλλόμενων μελλοντικών συντάξεων.
Θεωρητικά παρέχει για πρώτη φορά την προοπτική για βελτίωση των συντάξεων μετά το 2018, αφού συνδέεται το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης με την αύξηση του ΑΕΠ.
Περαιτέρω, καθιερώνει την εθνική σύνταξη ακόμα και για τους ασφαλισμένους για μια μόλις 15ετια ώστε να αποφευχθεί η ανθρωπιστική κρίση.
Όλοι θα λάβουν σύνταξη περίπου στα 450 ευρώ περίπου και με την εγγύηση του κράτους με τον όρο της 15ετους εργασίας. Ακόμα και αυτοί που επλήγησαν τα χρόνια της κρίσης, οι μακροχρόνια άνεργοι.
Όσον αφορά την μεταρρυθμιστική φιλοσοφία του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου.
- Δημιουργεί γενικά ίδιους κανόνες για όλες τις κατηγορίες των εργαζομένων. Μισθωτοί δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι υπάγονται στους ίδιους κανόνες συνταξιοδότησης. Επέρχεται εξορθολογισμός των κανόνων του συστήματος.
- Καταργούνται ουσιαστικά οι πρόωρες συντάξεις.
- Ενοποιούνται οι χιλιάδες διαφορετικές επικουρικές συντάξεις με το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης. Καταργείται μια τεράστια γραφειοκρατική δομή. Το σύστημα της επικουρικής ασφάλισης ενοποιείται.
- Εισάγεται για πρώτη φορά νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης για τους ελεύθερους επαγγελματίες που συνδέει το ποσό των εισφορών με το τελικό ποσό της διαμορφούμενης σύνταξης. Ισχύει και για τους εμπόρους.
Η αρχή αυτή που εισάγεται για πρώτη φορά στην κάλυψη των εισφορών σε αυτές τις κατηγορίες και είναι δημοκρατικά αναλογική σύμφωνα με τον ορισμό του Συντάγματος.
Με το ασφαλιστικό σύστημα που είχε ψηφιστεί το 2013 επικρατούσε ο αυθαίρετος προσδιορισμός της ασφαλιστικής εισφοράς, τεκμαρτές κλάσεις που κάθε τριετία αναπροσαρμόζονταν προς τα πάνω για όλους, ανεξαρτήτως εισοδήματος.
Δηλαδή τα ίδια κατέβαλε ως εισφορά οποιοσδήποτε ελεύθερος επαγγελματίας ή έμπορος αποκέρδαινε 100.000 ευρώ με αυτόν που αποκέρδαινε 10.000 ή και 3.000 ευρώ. Η αρχή αυτή ήταν αντισυνταγματική και προφανώς ευνοούσε κατάφωρα τους πολίτες με τα υψηλά εισοδήματα.
Το παρόν ασφαλιστικό νομοσχέδιο λοιπόν είναι κοινωνικά δικαιότερο. Προστατεύει τους αδυνάτους και βάζει φρένο στις ανισότητες που μεγενθύνονταν σταθερά τα χρόνια της κρίσης.
Παρόλαυτά, αν και δίκαιο στη φιλοσοφία του, το νομοσχέδιο χρειάζεται διορθώσεις. Η αναλογία του 1/3 της εισφοράς μέχρι του ποσού των 15.000 ευρώ ως καθαρού εισοδήματος, προ φορολογίας μάλιστα, είναι μεγάλη για εκατομμύρια κόσμο.
Μαζί με την φορολογία που ακολουθεί δεσμεύεται εισόδημα πάνω από 50% για εκατομμύρια εμπόρους και ελεύθερους επαγγελματίες.
Έτσι όμως αντιμετωπίζεται ως ισχυρός ο μικρομεσαίος πολίτης της χώρας. Εμπεδώνεται και η φοροαποφυγή για πολλούς εργαζόμενους στη χώρα κάτι που έχει επιβλαβείς συνέπειες στη συνολική σχέση κράτους - πολίτη.
Χρειάζεται διαφορετική ρύθμιση η προστασία των χαμηλών εισοδημάτων και η αναδιανομή των βαρών για την αποτελεσματικότερη διαταξικά προστασία των μικρομεσαίων που αποτελούν και το μεγαλύτερο τμήμα σήμερα του πληθυσμού.
Σε κάθε περίπτωση κανένα ασφαλιστικό νομοσχέδιο δεν μπορεί να υποστηριχτεί με 30% ανεργία.
Η τόνωση της οικονομίας, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και η μεγέθυνση της παραγωγικής δραστηριότητας της χώρας μαζί με το ΑΕΠ της είναι το στοίχημα και για την βιωσιμότητα του νέου ασφαλιστικού συστήματος.
