Τηλεοπτικές άδειες: Οφέλη και ερωτήματα

H δημοπράτηση, για πρώτη φορά, των τηλεοπτικών συχνοτήτων της χώρας προκάλεσε ως συνήθως συζητήσεις γύρω από την διαδικασία αλλά και το ζητούμενο. Τον έλεγχο της διαπλοκής αφού περνά μέσα από τους τηλεοπτικούς μας δέκτες. Ένα δεύτερο στοίχημα είναι το στοίχημα της ουσιαστικής αναβάθμισης της ενημέρωσης. 

Ο ξένος τύπος απασχολήθηκε με το ζήτημα. H DW, συγκεντρώνοντας το σύνολο του γερμανικού τύπου, δείχνει γενικά υποστηρικτική απέναντι στο εγχείρημα, χαρακτηρίζοντας το ως τομή, διατυπώνοντας όμως αμφιβολίες σχετικά με το αν τελικά θα σπάσει η διαπλοκή. 

Στη Γαλλία καταγράφεται η κριτική στάση σε ένα άρθρο της Le Monde -τελειώνει μάλιστα με δηλώσεις Πρετεντέρη- ενώ η Liberation είναι σαφώς πιο θετική αναφέροντας στο τίτλο του μοναδικού άρθρου που φιλοξενεί ότι ''ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε το στοίχημα με τις τηλεοπτικές άδειες''.

Τα αμερικάνικα μιντια δεν ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με το ζήτημα με μόνη εξαίρεση ένα άρθρο των ΝΥΤ με σαφώς ευνοϊκό στίγμα στον τίτλο ''Η Ελλάδα σπάει το τρίγωνο της διαπλοκής στην τηλεόραση'' και πιο ισορροπημένο περιεχόμενο. 

Γενικώς, η κριτική προσέγγιση στέκεται στο νούμερο των αδειών και στο ουσιαστικό ζητούμενο του ελέγχου της διαπλοκής. Ο Τσίπρας πιστώνεται την προσπάθεια ρύθμισης αλλά καταγράφεται από κάποιους το ερώτημα αν η επιλογή του αριθμού των ενημερωτικών καναλιών συνιστά προσπάθεια της κυβέρνησης να ελέγξει το τηλεοπτικό τοπίο. 

Δεν υπάρχει όμως τέτοια πρόθεση όπως φαίνεται και από το αποτέλεσμα και την διαδικασία του διαγωνισμού. Θα ακολουθήσουν βέβαια τα περιφερειακά κανάλια και τα κανάλια με θεματικές ενότητες πανελλήνιας εμβέλειας. 

Το ζήτημα θα ξεχαστεί μετά από λίγους μήνες όταν θα έχουμε προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Θα συνηθίσουμε. Θα υπάρχει κανάλι του Μαρινάκη ενός ανθρώπου που κατηγορείται για στημένα και διαφθορά, αλλά θα υπάρχουν διαδικασίες και κανόνες για την απόκτηση των τηλεοπτικών συχνοτήτων, ακόμα και αν αλλάξουν κάπως αργότερα. Πάντα όμως με μέτρο την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί ιδίως αν ο διαγωνισμός κριθεί και τελεσίδικα νόμιμος από την δικαιοσύνη. 

Οι άδειες πάντως δεν θα είναι ούτε πειρατικές ούτε άναρχες και πάντα το Ελληνικό δημόσιο θα εισπράττει ότι δεν εισπέραττε μέχρι σήμερα και από το αντίτιμο της χορήγησης της εκάστοτε αδείας και από την πληρωμή των διαφημιστικών τελών. 

Περαιτέρω θα υπάρχουν κανόνες ώστε να διασφαλίζεται ότι το κόστος λειτουργίας των τηλεοπτικών καναλιών δεν θα κινδυνεύει να μετακυλιστεί στους Έλληνες πολίτες με τον ένα ή με τον άλλο αθέμιτο τρόπο. 

Όσον αφορά τα οφέλη αυτά οπωσδήποτε σχετίζονται με τα δημόσια έσοδα. Το συνολικό όφελος θα ξεπεράσει πιθανότατα τα 300 εκ. ευρώ κάτι απροσδόκητο και σημαντικό για το κράτος. Έχουμε by far την πιο ακριβή ''ιδιωτικοποίηση'' με τα έσοδα όμως να ανήκουν 100% στο ελληνικό δημόσιο και όχι 50-50 όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες ιδιωτικοποιήσεις (χρέος-ανάπτυξη).

Σε αυτό το θέμα θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και το τέλος της μαύρης τρύπας ανατροφοδότησης πτωχευμένων επιχειρήσεων από τραπεζικούς ομίλους με τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί μέχρι σήμερα να αγγίζουν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ. 

Θα έχουμε καλύτερη ενημέρωση; 

Η απάντηση είναι ότι εξαρτάται από τους θεσμούς και τη στάση των εμπλεκομένων. Τις κυβερνήσεις, τους μιντιάρχες, τους τραπεζίτες, τους διαφημιστές. Και η απάντηση δεν μπορεί να είναι σταθερή καθώς το στοίχημα αυτό συνεχώς θα αναζωπυρώνεται διαρκώς στο χρόνο 

Θετικό είναι βέβαια ότι πλέον οι ισορροπίες μεταξύ των εμπλεκομένων θα είναι πιο δίκαιες και ότι θα υπάρχουν πλέον κανόνες γύρω από το τηλεοπτικό τοπίο. Μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι η αναδιοργάνωση του πλαισίου έχει σαφώς καλύτερους όρους για το δημόσιο συμφέρον. 

Αμφιβάλλω όμως αν κάτι θα αλλάξει στην ποιότητα της ενημέρωσης, γεγονός που βέβαια δεν αφορά καμία κυβέρνηση. Τα νέα πρόσωπα και τα ήδη υφιστάμενα -νομικά και φυσικά- που θα συνεχίσουν να μας ενημερώνουν δεν εγγυώνται κάποια ποιοτική αλλαγή. 

Ίσως η αριστερά έπρεπε να επιχειρήσει να αποσυνδέσει μερικώς το οικονομικό πρότυπο γύρω από την ενημέρωση ώστε να να εξασφαλίσει ένα διαφορετικό μοντέλο, όχι μόνο γύρω από οργανωμένα επιχειρηματικά συμφέροντα, αλλά στη βάση πιο κοινωνικών εγχειρημάτων. Η περίπτωση του Μαρινάκη πρέπει να εξεταστεί εκ νέου μετά και από τις ποινικές διώξεις που άσκησε η Εισαγγελία Διαφθοράς.

Συμπερασματικά γύρω από την αναδιοργάνωση του τηλεοπτικού τοπίου νομίζω ότι μπορούμε να καταλήξουμε με ασφάλεια στα εξής 

• Υπάρχει πρωτόγνωρα θετικό πρόσημο για τα δημόσια έσοδα. 
• Υπάρχει θετικό πρόσημο στην θεσμοθέτηση, για πρώτη φορά, νόμιμης διαδικασίας και κανόνων γύρω από την εκμετάλλευση των αδειών. Μπορεί όμως και πρέπει να βελτιωθεί το πλαίσιο ακόμα περισσότερο. 
• Το κοινό περί δικαίου αίσθημα ισορρόπησε γύρω από τους καναλάρχες που καρπούνταν δημόσια αγαθά αμισθί. 
• Υπάρχει ένα ερωτηματικό, με μάλλον αρνητικό πρόσημο, για την πραγματική αλλαγή της ποιότητας της ενημέρωσης. 

Ως κράτος τέλος νομίζω ότι μπορούμε να κρατήσουμε και το εξής. Αν προσεγγίσουμε με την ίδια ένταση την προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων και βελτίωσης όλων των κρίσιμων ζητημάτων της οικονομίας, όπως συνέβη με τις άδειες, τα πράγματα μόνο θα βελτιώνονται.