Η άνοιξη των ΑΠΕ

Στην παγκόσμια ηλεκτροπαραγωγή, όλες οι μορφές ανανεώσιμης ενέργειας -τα φωτοβολταϊκά, τα αιολικά, η βιομάζα, η ενέργεια από απορρίμματα, η γεωθερμία, τα μικρά υδροηλεκτρικά και η θαλάσσια ενέργεια- προσέφεραν 103 GW νέας ανανεώσιμης ενέργειας το 2014. Το διπλάσιο δηλαδή των ετήσιων εκπομπών της αεριοβιομηχανίας

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού ΑΠΕ (IRENA) το μερίδιο των ΑΠΕ στο παγκόσμιο σύστημα ενέργειας είναι αυτή τη στιγμή στο 22%. Ο ίδιος Οργανισμός όμως εκτιμά ότι το μερίδιο των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος θα αντιστοιχεί το 2030 στο 40%, λόγω του χαμηλότερου κόστους της τεχνολογίας. 

Το 2014 οι παγκόσμιες επενδύσεις στις ΑΠΕ σημείωσαν σημαντική άνοδο 17% σε σύγκριση με το 2013. Σε απόλυτους αριθμούς έφτασαν τα 270 δισ. δολάρια έναντι 232 δισ. δολάρια το 2013.

Η Κίνα ηγείται ως χώρα στις επενδύσεις σε ΑΠΕ με 83,3 δισ. δολάρια καταγράφοντας άνοδο 39% σε σύγκριση με το 2013. Στις ΗΠΑ επενδύθηκαν λιγότερα από τα μισά με 36,3 δισ. δολάρια, ενώ η Ιαπωνία με 35,7 δισ. δολάρια σημείωσε νέο ρεκόρ με αύξηση 10% σε σύγκριση με το 2013.

Φωτοβολταϊκά και αιολικά συγκέντρωσαν το 90% των συνολικών επενδυτικών κεφαλαίων.

Στα φωτοβολταϊκά οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 25% φτάνοντας στα 149,6 δισ. δολάρια, με τη νέα ισχύ να διαμορφώνεται στα επίπεδα-ρεκόρ των 46 GW.

Η μεγάλη ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών εντοπίζεται ιδίως στην Κίνα, ειδικά στα μεγάλα φωτοβολταϊκά ισχύος άνω του ενός Μεγαβάτ, και στην Ιαπωνία, στα μικρότερα όμως συστήματα. Στις δύο ασιατικές χώρες επενδύθηκε το ήμισυ των κεφαλαίων που προσέλκυσε η ηλιακή ενέργεια παγκοσμίως.

Τα αιολικά αυξήθηκαν κατά 11% στα 99,5 δισ. δολάρια με 49 GW νέας ισχύος. Σημαντικές επενδύσεις έγιναν στα υπεράκτια αιολικά πάρκα στην Ευρώπη και ιδίως στη Βρετανία. 

Αύξηση 27% καταγράφηκε επίσης και στις επενδύσεις στη γεωθερμία που έφτασαν στα 2,7 δισ. δολάρια. Αντιθέτως τα βιοκαύσιμα, η βιομάζα, η ενέργεια από απορρίμματα και τα μικρά υδροηλεκτρικά κατέγραψαν μικρή πτώση.

Οι ΑΠΕ αναπτύχθηκαν με ταχείς ρυθμούς στις αναπτυσσόμενες αγορές όπου οι επενδύσεις εκτινάχθηκαν κατά 36% στα 131,3 δισ. 

Την πρώτη τετράδα των αναπτυσσόμενων χωρών που προσέλκυσαν επενδυτικά κεφάλαια στις ΑΠΕ συνέθεσαν η Κίνα ($83,3 δισ.), η Βραζιλία ($7,6 δισ.), η Ινδία ($7,4 δισ.) και η Νότιος Αφρική ($5, δισ.). 

Αντίθετα, στις ανεπτυγμένες χώρες οι επενδύσεις αυξήθηκαν μόλις κατά 3%, στα δηλαδή $138,9 δισ.

Στην Ευρώπη, οι υποστηρικτικοί μηχανισμοί των ΑΠΕ, βρίσκονται υπό αναθεώρηση ενώ προωθούνται δημοπρασίες με ανώτατα όρια επιδότησης για να συγκρατηθούν οι αυξήσεις στους καταναλωτές ιδίως στις περιπτώσεις των φωτοβολταϊκών συστημάτων. 

Το μερίδιο της πράσινης ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα έφτασε περίπου το 15%. Στο διάστημα 2005-2012, η παραγόμενη από ΑΠΕ ηλεκτρική ενέργεια στην Ε.Ε. αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,1% . 

	Μερίδιο ΑΠΕ 2012	Μερίδιο ΑΠΕ 2013	Στόχος ΑΠΕ 2020
Δανία	25,6	27,2	30,0
Γερμανία	12,1	12,4	18,0
Εσθονία	25,8	25,6	25,0
Ελλάδα	13,4	15,0	18,0
Ισπανία	14,3	15,4	20,0
Γαλλία	13,6	14,2	23,0
Ιταλία	15,4	16,7	17,0
Λετονία	35,8	37,1	40,0
Αυστρία	32,1	32,6	34,0
Πορτογαλία	25,0	25,7	31,0
Φινλανδία	34,5	36,8	38,0
Σουηδία	51,1	52,1	49,0
Ηνωμένο Βασίλειο	4,2	5,1	15,0
Ευρωπαϊκή Ένωση	14,3	15,0	20,0

Μέχρι το 2020, η Ε.Ε. στοχεύει να λαμβάνει τουλάχιστον το 20% της ενέργειάς της χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το Νοέμβριο του 2014 η Κομισιόν μετέθεσε τον στόχο για το 2030 στο 27%.

Το ποσοστό αυτό, όμως, θεωρείται από πολλούς χαμηλό και ανεπαρκές στο να συμβάλει αποφασιστικά στην ανάσχεση του φαινομένου της υπερθέρμανσης και της κλιματικής αλλαγής. 

Η Greenpeace, για παράδειγμα, είχε εισηγηθεί τον Νοέμβριο του 2014 να τεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως στόχος το 40%, και για να αντιμετωπιστεί η κλιματικής αλλαγής αλλά και για να ενισχυθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης των ΑΠΕ. 

Στην Ελλάδα το περασμένο καλοκαίρι η εγκατεστημένη ισχύς μονάδων ΑΠΕ στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 5.173 MW, φτάνοντας περίπου στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. 

Τα αιολικά αυξήθηκαν στα 2.067 MW από 2.054 MW και τα μικρά υδροηλεκτρικά κατά 1 MW φτάνοντας στα 224 MW. Τα φωτοβολταϊκά παραμένουν στα 2.228 MW, τα φωτοβολταϊκά στέγης στα 375 MW και οι μικρές μονάδες βιομάζας και βιοαερίου στα 49 MW. 

Η στρατηγική επιλογή της χώρας όπως φαίνεται από τις νέες τιμές των ΑΠΕ που θα ισχύσουν για το μέλλον είναι η υποστήριξη στις επενδύσεις μικρής κλίμακας βιομάζας μέχρι 1 MW που επιτρέπουν τη δραστηριοποίηση και σε συνεταιρισμούς, ομάδες αγροτών και μικρομεσαίους επαγγελματίες. 

Οι τεχνολογίες της πυρόλυσης και της αεριοποίησης μάλιστα ενισχύονται ακόμα περισσότερο σε σχέση με εκείνη της απλής καύσης. 

Οι στόχοι της χώρας, από το 2014 έως το 2020 για την χρήση ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφονται στον ακόλουθο πίνακα του Υπουργείου Οικονομικών (τιμές σε MW). 

Συμπεράσματα: 

• Το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται σταθερά με τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά συστήματα να κυριαρχούν. 

• Η συμφωνία του Παρισιού επιβάλλει μεγαλύτερη συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα και την ποσότητα της παραγόμενης ενέργειας καθώς και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων κρατών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

•  Η Ε.Ε. φέρεται να μπορεί να ικανοποιήσει το στόχο του 30% στην συνολική παραγωγή ενέργειας το 2030 από ΑΠΕ που όμως δεν είναι ικανό να αντιστρέψει την κλιματική αλλαγή. Περαιτέρω χαρακτηρίζεται από διαφορετική ένταση σε κάθε κράτος-μέλος με την Ελλάδα να ακολουθεί τον μέσο όρο. 

• Η Ελλάδα προσπαθεί να τονώσει το επενδυτικό ενδιαφέρον στα συστήματα παραγωγής ενέργειας από βιομάζα λόγω των κοινωνικών χαρακτηριστικών στο οικονομικό τους σύστημα. 

• Βασιζόμενη στο λιγνίτη και ανοίγοντας την αγορά της στο φυσικό αέριο, η δυείσδηση των ΑΠΕ στη χώρα μας πρέπει να ενταθεί ποιοτικά και ποσοστικά, πέρα από τα φωτοβολταϊκά συστήματα.