Το δημόσιο συμφέρον και η Δικαιοσύνη

Στις 24/3/2015 εξεδόθη μία δικαστική απόφαση σημαίνουσα στη χώρα. Αφορούσε την ουσιαστική έννοια του δημοσίου συμφέροντος. Τη νοηματοδότηση δηλαδή των ορίων προστασίας του δημοσίου συμφέροντος σε σχέση με προσβολές της από την εκτελεστική εξουσία. 

Εκ προοιμίου λοιπόν να τονίσουμε το αυτονόητο, ότι δηλαδή οι δικαστικές αποφάσεις δεν μπορούν να κρίνονται παρά μόνο νομικά και σε σχέση με την κάθε κρινόμενη υπόθεση, τα πλήρη στοιχεία της οποίας έχουν στη διάθεση τους μόνον οι δικάζοντες δικαστές. Αυτοί είναι βέβαια και οι αποκλειστικά αρμόδιοι να αποδώσουν δικαιοσύνη. 

Η δικαστική εξουσία εξουσία είναι ο ανεξάρτητος πυλώνας του πολιτεύματος που πρέπει να ελέγχει τους πάντες ενώ η Δικαιοσύνη ως έννοια υπερβαίνει την δικαστική εξουσία και αφορά την ίδια την κοινωνία. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν κατά το Σύνταγμα από το λαό και ασκούνται υπέρ αυτού. 

Η προστασία του δημοσίου συμφέροντος βέβαια βρίσκεται στην καρδιά της έννοιας δικαιοσύνη σε μία σπαρασσόμενη οικονομικά κοινωνία που παλεύει να αντιληφθεί τι σημαίνει δημόσιο συμφέρον, ποια είναι τα όρια αυτού, αν μπορούμε να προστατευτούμε τελικά από όσους το προσβάλλουν. 

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο δίκαζε έναν Υπουργό Οικονομικών με βαρύτατες κατηγορίες. Τα πραγματικά περιστατικά είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους. Πέρα από τις κατηγορίες να θυμίσουμε ότι η Εισαγγελέας της έδρας είχε προτείνει την καταδίκη του κ. Παπακωνσταντίνου για τα κακουργηματικά αδικήματα της απόπειρας απιστίας σε βάρος του Δημοσίου και της νόθευσης εγγράφου, με τις επιβαρυντικές διατάξεις περί καταχραστών του Δημοσίου (Ν. 1608/50). 

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο αποφάσισε και δέχτηκε ότι ο Παπακωνσταντίνου, ως Υπουργός Οικονομικών διέγραψε αρχεία που αφορούσαν φορολογικούς ελέγχους για να αποτρέψει τον έλεγχο συγγενών του. 

Κατά τον υπάλληλο του ΣΔΟΕ μάλιστα που κατέθεσε στο Δικαστήριο το Ελληνικό Δημόσιο απώλεσε φόρους 1.930.000 ευρώ (!!) σε σχέση με τα ποσά της λίστας και τις φορολογικές δηλώσεις των συγγενών του κατηγορουμένου που από αυτή τη λίστα δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν νόμιμα εισόδημα 6.000.000 ευρώ. 

Επομένως φοροδιέφευγαν ωμά ενώ η διοικητική διαδικασία δεν περατώθηκε καθώς τα φύλλα καταλογισμού δεν έγιναν,  ακόμα, από τις αρμόδιες ΔΟΥ που δεν προλάβαιναν τον έλεγχο μας, αφού ήλεγχαν 10 ονόματα το χρόνο όπως αποκαλύφθηκε ! 

Το Δικαστήριο δέχτηκε ότι ο Υπουργός Οικονομικών μας είναι πλαστογράφος και τον δίκασε για νόθευση εγγράφου με δόλο. Το κομβικό σημείο της δίκης σε σχέση με την έννοια του δημοσίου συμφέροντος όμως αφορούσε την κατηγορία της απιστίας. Για να είμαστε μάλιστα πιο ακριβείς, ακολουθώντας το νομικό συλλογισμό της Εισαγγελικής έδρας, της απόπειρας βλάβης του δημοσίου. 

Τι σημαίνει αυτό απλά; Η απόπειρα απιστίας για έναν Υπουργό Οικονομικών στοιχειοθετείται με την απαρχή της πράξης που στοχεύει στη βλάβης του δημοσίου συμφέροντος. Η απόπειρα στοιχειοθετείται όταν επιχειρείται η πράξη και αποσυνδέεται με το αποτέλεσμα. Ξεκινώ να κάνω κάτι και δεν το τελειώνω επειδή εξωγενείς παράγονες δεν μου το επιτρέπουν. 

Το ΑΕΔ και τα μέλη του απέστησαν της εισαγγελικής πρότασης κατά πλειοψηφία. Δέχτηκαν ότι η νόθευση εγγράφου και το σβήσιμο των ονομάτων της οικογένειας του Υπουργού Οικονομικών από τον φορολογικό ελέγχο του κράτους δεν συνδέονται με απόπειρα βλάβης του δημοσίου συμφέροντος. 

Με άλλα λόγια το ΑΕΔ δέχεται ότι ο κ. Παπακωνσταντίνου παρενέβη και νόθευσε δημόσιο έγγραφο σβήνοντας τα ονόματα των συγγενών του για να μην ελεγχθούν φορολογικά, υπήρχε μη φορολογητέα ύλη 6.000.000 ευρώ, αλλά έκρινε ότι κατ' αυτόν τον τρόπο δεν υπήρχε βλάβης του Ελληνικού Δημοσίου.

Εδώ όμως υπάρχει ένα θέμα. Δεν συνδέεται καθόλου με βαριές νομικές πραγματικότητες παρά μόνο με την ίδια τη λογική. Αφού το δικαστήριο δέχτηκε ότι πλαστογραφήθηκε έγγραφο από έναν Υπουργό Οικονομικών για να αποφευχθούν φορολογικοί έλεγχοι πώς έκρινε από την άλλη ότι δεν υπήρχε απόπειρα βλάβης του δημοσίου συμφέροντος σε σχέσεις με τις πράξεις του πλαστογράφου; 

Πώς δεν υπάρχει απόπειρα βλάβης του δημοσίου συμφέροντος από έναν Υπουργό Οικονομικών που σβήνει τα ονόματα φοροφυγάδων από τους ελέγχους του κράτους; Ας περιμένουμε να δούμε την απόφαση καθαρογραμμένη. 

Εκ του αποτελέσματος όμως η αντίφαση είναι σπαραχτική η αντίφαση για το δημόσιο συμφέρον! Αν ο καθένας για την τιμή και την υπόληψη του δικαιολογείται να προστατεύει τις παρανομίες της οικογένειας του, τότε δεν μιλάμε για κράτος δικαίου. Η οικογένεια, η τιμή και η υπόληψη έχουν μεγαλύτερη σημασία σε άλλα σύνολα και όχι σε κράτη.

Τα όρια της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος ενδεχομένως υφίστανται ισχυρότατο πλήγμα συρρικνώνονται από την απόφαση του ΑΕΔ. Κατά τα λόγια του Πρόεδρου του Δικαστηρίου άλλωστε το Δικαστήριο εξήντλησε τα όρια της επιείκειας στον κατηγορούμενο, πριν να του ευχηθεί να έχει καλό Πάσχα, να πηγαίνει και μηκέτι αμαρτάνειν. 

Για την διάπλαση των ορίων προστασίας του δημοσίου συμφέροντος μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε άλλες αποφάσεις. Ή άλλα πολιτικά ήθη.

Φυσικά η καταδίκη για πλαστογραφία δημοσίων εγγράφων ενός Υπουργού Οικονομικών έχει ιδιαίτερη απαξία, ακόμα και αν το δικαστήριο επέλεξε να κάνει δημόσιες σχέσεις και στα όρια της ποινής. Οι δημόσιες σχέσεις μεταξύ της κορυφής της δικαστικής εξουσίας και της εκτελεστικής εξουσίας άλλωστε πάντοτε υπήρχαν. Χαρακτηριστικά, και ο Υπουργός Δικαιοσύνης της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν δικαστικός. 

Αυτό έχει τη σημασία του γιατί πολλοί πανηγύριζαν για αυτήν την απόφαση μικροπολιτικά, ενώ εκπορεύτηκαν και δημοσιεύματα της αισθητικής ότι η απόφαση αποτελούσε ένα χαστούκι στο λαϊκισμό. Υπήρχαν βέβαια και ακόμα πιο γραφικές φωνές που αξίζει να διαβαστούν μόνο και μόνο για λόγους εκπαιδευτικούς. 

Επί της ουσίας, η προσβολή του κοινού περί δικαίου αισθήματος που γιγαντώθηκε τα τελευταία χρόνια, ήταν αποτέλεσμα πρακτικών, ενεργειών και παραλείψεων της προηγούμενης νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας. 

Και της αδράνειας όμως της δικαστικής εξουσίας στα ανώτατα επίπεδα να ασκήσει το καθήκον της αποτελεσματικά. Ο κόσμος ψήφισε και για την αποκατάσταση της Δικαιοσύνης!

Η αποκατάσταση του κοινού περί δικαίου αισθήματος είναι όρος απαράβατος για την ενότητα του κόσμου ιδιαιτέρως σε δύσκολες εποχές. Αφορά βέβαια τη λειτουργία και της νομοθετικής και της εκτελεστικής αλλά και της δικαστικής εξουσίας. Είναι ένας αγώνας σύνθετος, πολυμέτωπος, καθημερινός και σε πολλά επίπεδα, συστήματα και υποσυστήματα. 

Θα είναι μακροχρόνιος, με μάχες, με νίκες και με ήττες, με πισωγυρίσματα αλλά σε με διαρκή προσπάθεια αφού συνδέεται όχι μόνο με την οικονομική μας επιβίωση αλλά και με μια άλλη αισθητική που πρέπει να χτίσει η χώρα γύρω από το δημόσιο συμφέρον και την προστασία του για να τα καταφέρει.