Γερμανική Ευρω-ολοκλήρωση

Διαβάζω ότι το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της Γερμανίας συνεχίζει να καταγράφει νέα αυξητικά ρεκόρ αποτελώντας ίσως την μεγαλύτερη απειλή για το ευρώ όπως αναφέρει άρθρο του Ambrose Evans - Pritchard στη βρετανική εφημερίδα Daily Telegraph.

Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το πλεόνασμα του γερμανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (σ.σ.: η διαφορά των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών μείον τις εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών της χώρας) αναμένεται να σπάσει όλα τα προηγούμενα ρεκόρ φέτος, ανερχόμενο στο 7,9% του ΑΕΠ, ενώ θα διαμορφωθεί στο 7,7% του ΑΕΠ και το 2016.

Η διαδικασία μακροοικονομικής ανισορροπίας της ΕΕ προβλέπει την έναρξη νομικών κυρώσεων, εφόσον το έλλειμμα υπερβαίνει το 6% του ΑΕΠ για τρία συνεχόμενα χρόνια, εκτός εάν υπάρχει κάποιος ξεκάθαρος λόγος να μη γίνει αυτό.

Πραγματοποιώντας μια αντίστροφη ανάγνωση του σχετικού όρου μαλιστα (argumentum a contrario) ο Simon Tilford από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μεταρρυθμίσεων δηλώνει ότι «Η Γερμανία πρέπει να τιμωρηθεί» διευκρινίζοντας: «Το πλεόνασμά της πρέπει να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο, όπως αντιμετωπίσθηκαν προηγουμένως τα ελλείμματα των χωρών του Νότου, ως μία συγκρίσιμη απειλή για τη σταθερότητα της Ευρωζώνης».

Καταλήγει ότι «πρόκειται για μία χρόνια διαρθρωτική κατάχρηση, που καθιστά τη νομισματική ένωση μη λειτουργική διαχρονικά, και είναι ασφαλώς πιο επικίνδυνη για την ενότητα της Ευρωζώνης από οτιδήποτε γίνεται στην Ελλάδα»

Ο  Simon Tilford εννοεί βέβαια ότι σε μια ενιαία αγορά που αποτελείται από επιμέρους κράτη-μέλη, για να έχει κάποιος πλεονάσματα κάποιος άλλος θα πρέπει να επιβαρύνεται με τα αντίστοιχα ελλείμματα. Αν και η εξίσωση έχει και άλλες παραμέτρους το δεδομένο όμως σε γενικές γραμμές ισχύει. Και δεν είναι σύμφωνο με την ουσιαστική ενοποίηση της Ευρώπης.

Με άλλα λόγια, σε μία κοινή αγορά, τα εμπορικά πλεονάσματα κάποιων αντιστοιχούν σε ελλείμματα άλλων ή πολλά μικρά ελλείμματα μπορούν να δημιουργούν ένα μεγάλο πλεόνασμα όταν συγκεντρώνονται σε αυτό, όπως συμβαίνει σταδιακά στην Ε.Ε. δημιουργώντας ζώνες κρατών δύο ταχυτήτων. 

Παράλληλα το επιχείρημα που υποστήριζε ότι η οικονομία της Γερμανίας θα πληγεί σταδιακά με την επέκταση της κρίσης και την μείωση της καταναλωτικής δύναμης των πολιτών των περισσοτέρων Ευρωπαϊκών κρατών μάλλον καταρρίπτεται. Η ύφεση των υπολοίπων δεν πλήττει την Γερμανία. Αντιθέτως την ενισχύει.

Βέβαια ευχή και επιτυχία μιας χώρας είναι να καταγράφει πλεονάσματα. Το παράδοξο και το ανησυχητικό για το Ευρωπαϊκό εγχείρημα όμως είναι ότι τα κέρδη της Γερμανίας αυξάνονται μέσα στην κρίση και ωφελούνται από την απώλεια της ανταγωνιστικότητας των άλλων κρατών στην Ευρωζώνη. Είναι μια ισορροπία που τελικά λειτουργεί υπέρ της Γερμανίας.

Ιδίως μάλιστα στον τραπεζικό κλάδο και στην συγκέντρωση του χρήματος που αυξάνει τις δυνατότητες μιας οικονομίας, το Γερμανικό τραπεζικό σύστημα ωφελήθηκε και ωφελείται κατά κόρον στην κρίση.

Το Ερευνητικό Ινστιτούτο του Κιέλου ενδεικτικά προσδιορίζει σε 40.9 δισεκατομμύρια ευρώ τα επιπλέον κρατικά έσοδα του Γερμανικού κράτους λόγω χαμηλών επιτοκίων δανεισμού της Γερμανίας στα χρόνια της κρίσης. 

Παράλληλα τα γερμανικά ομόλογα, ως σύμβολα ασφάλειας και σταθερότητας, είχαν μεγάλη ζήτηση εν μέσω δημοσιονομικής κρίσης και αγοράζονταν μαζικά προσφέροντας σταθερή ροή ρευστότητας αλλά και τοκοφόρων κερδών για το Γερμανικό δημόσιο. 

Η Γερμανία επίσης διατήρησε τα πρωτεία στις εξαγωγές μεταξύ των ανταγωνιστριών χωρών της εντός Ε.Ε. Εξάγει βέβαια σε ένα διεθνές πλαίσιο και σε μία πλανητική αγορά τα προϊόντα της βαριάς βιομηχανίας της που διατηρούν μια υψηλή προστιθέμενη αξία. 

Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει την Γερμανία επειδή κατάφερε όλα αυτά. Από εκεί και μετά όμως σαν ηγέτιδα οικονομική δύναμη έχει και ευθύνες για την πολιτική που χαράσσεται στην Ευρώπη, αφού καθορίζει αποφασιστικά την λειτουργία της Ε.Ε. πολιτικο-οικονομικά. 

Η Γερμανία πάντως δεν φαίνεται να έχει διάθεση ή λόγους να αλλάξει πολιτική και προσανατολισμό. Θα συνεχίσει ενδεχομένως να κερδίζει όσο οι άλλοι θα χάνουν. Το θέμα είναι τι θα κάνουν οι άλλοι. Δύσκολο ζήτημα γιατί καμία χώρα εντός Ε.Ε. δεν φαίνεται να έχει τη δύναμη, την δυναμική ή την διάθεση να αποτελέσει τον αντίπαλο εξισορροπητικό πόλο.

Με τα δεδομένα που επικρατούν αυτή την στιγμή στην Ευρωζώνη κανένα κράτος δεν μπορεί να εγείρει το ζήτημα με πολιτική και οικονομική πειθώ για να ακουστεί. Όχι τυχαία στο άρθρο του ο Simon Tilford από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μεταρρυθμίσεων αναφέρεται στον Γιουνκερ και την Κομισιόν ως εξισορροπητικό παράγοντα.

Με όλα αυτά θυμήθηκα τον Βαρουφάκη στο βιβλίο του ''ο Παγκόσμιος Μινώταυρος'' που πρότεινε τρόπους για διανομή μέρους των πλεονασμάτων των πλούσιων χωρών της Β. Ευρώπης προς τον Ευρωπαϊκό Νότο, με κίνητρα και για τις χώρες που θα διένειμαν μέρος των πλεονασμάτων τους στους πιο αδύνατους.

Σε πιο πρακτικό επίπεδο ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να έχει μοχλό την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή και τα ΕΣΠΑ που θα μπορούσαν να στοχεύσουν σε επενδυτικά σχέδια στις περιφερειακές χώρες της Ευρώπης ώστε να εξισορροπηθούν κάπως οι ανισότητες. 

Αντίστοιχα το κράτος των ΗΠΑ (Federal Government) πραγματοποιούσε παρεμβατικές ενέργειες υπέρ της στήριξης των Πολιτειών που ήταν πιο αδύνατες οικονομικά για να υπάρχουν πιο ομοιογενείς συνθήκες εντός των ΗΠΑ.

Για παράδειγμα έδινε κίνητρα σε μεγάλες βιομηχανίες να εγκαθιδρύσουν τις έδρες τους σε αδύνατες οικονομικά πολιτείες μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων για να μπορούν να απασχολούν τοπικό πληθυσμό προς καταπολέμηση της ανεργίας.

Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει στην Ήπειρο μας. Μάλλον η Γερμανία επεκτείνει την επιρροή της. Για παράδειγμα διαβάζουμε και τα Περιφερειακά Αεροδρόμια της Ελλάδας θα καταλήξουν στη Γερμανική Fraport.

Germania uber alles λοιπόν. Χωρίς αντιπάλους στην Ευρώπη